Afganistan’da Taliban ile müzakerelerin yolu açılıyor
Afganistan‘da, 29 Şubat’ta ABD ile Taliban arasında Katar’da imzalanan barış anlaşmasının ardından 10 Mart’ta gerçekleşmesi planlanan ve yaşanan siyasi kriz nedeniyle ertelenen Afganlar arası müzakerelerin başlaması için birtakım çalışmalar yürütülüyor.
Taliban tarafından Afganlar arası müzakerelerin başlaması için ön şart koşulan ”mahkum takası” şu ana kadar iyi şekilde ilerliyor.
Afganlar arası müzakerelerin başlaması için henüz net bir tarih belirtilmese de Kovid-19 salgını veya mahkum takasından kaynaklanan ciddi bir sorun çıkmadığı sürece gelecek ay ilk görüşmenin yapılmasının planlandığı ifade ediliyor.
Şu ana kadar Afgan cezaevlerindeki 2 bin 710 Taliban üyesi ve Taliban’ın elinde bulunan 420 rehine serbest bırakıldı.
ABD ile Taliban arasında varılan anlaşma kapsamında Taliban üyesi 5 binden fazla mahkumun, karşı taraftan da binden fazla rehinenin Afganlar arası müzakerelerin başlamasından önce serbest bırakılması gerekiyor.
İkinci Taliban heyeti Kabil’de
Mahkum takası ve Afganlar arası müzakerelerin başlaması için teknik görüşmeleri yapmak üzere 3 kişilik Taliban heyeti, 18 yılın ardından ilk kez 1 Nisan’da başkent Kabil’e gelmişti.
Görüşmeler ve takasın iyi ilerlemesinin ardından 5 kişiden oluşan ikinci bir Taliban heyeti de geçen günlerde Kabil’e geldi.
İkinci Taliban heyeti de Afgan makamlarıyla mahkum takasının zamanında gerçekleşerek, Afganlar arası müzakerelerin başlaması için görüşmelerini sürdürüyor.
Afganistan’daki taraflar arasındaki görüşmelerin ise mahkumlarla ilgili sürecin tamamlanmasının ardından başlayacağı belirtiliyor.
Öte yandan Taliban ile Afgan hükümeti, Afganlar arası müzakerelerin başlaması için iyi niyet göstergesi olarak Ramazan Bayramı’nda karşılıklı ateşkes yapmıştı.
Ayrıca Afgan hükümetine göre Taliban militanları ateşkes sürecinin bitmesinin ardından saldırılarını önemli ölçüde azalttı.
Afganlar arası müzakereler nerede yapılacak ?
Afganlar arası müzakerelerin başlaması için henüz net bir tarih belirtilmiyor ancak mahkum takasının sorunsuz bir şekilde kısa sürede tamamlanması durumunda gelecek ay içerisinde ilk görüşmenin yapılmasının planlandığı ifade ediliyor.
ABD ile Taliban arasındaki barış görüşmelerine ise Taliban’ın siyasi ofisinin de bulunduğu Katar ev sahipliği yaparken Afganlar arası müzakerelere ev sahipliği için ise birçok ülkeden talep bulunuyor.
Görüşmelerin hangi ülkede yapılacağı konusunda Taliban ve Afgan hükümeti tarafından resmi bir açıklama yapılmazken, Katar, Almanya, Özbekistan, Endonezya, Türkiye ve Norveç gibi ülkeler listede yer alıyor.
Diğer yandan Hizb-i İslami Partisi Lideri Gülbeddin Hikmetyar, geçen haftalarda yaptığı açıklamada Afganlar arası müzakerelerin Türkiye’de yapılması konusunda Taliban ile mutabık kaldıklarını açıklamıştı.
Ayrıca Türkiye’nin Kabil Büyükelçisi Oğuzhan Ertuğrul da Türkiye olarak talep geldiği takdirde müzakerelere ev sahipliği yapmaya hazır olduklarını belirtmişti.
Kovid 19’a rağmen çalışmalar sürüyor
Afganlar arası müzakerelerin başlaması için Kovid-19 salgınına rağmen bazı çalışmalar yürütülüyor.
Taliban ile barış sürecini yürütmesi için 17 Mayıs’ta Afganistan Ulusal Yüksek Uzlaşma Konseyi Başkanlığı kurularak başına da eski İcra Kurulu Başkanı Tacik kökenli Abdullah Abdullah getirildi.
Bu yılın başında kurulan Barış Bakanlığı da Taliban ile müzakere konusunu Ulusal Yüksek Uzlaşma Konseyi Başkanlığı ile istişare halinde çalışacak.
Öte yandan daha önce Cumhurbaşkanı Eşref Gani tarafından belirlenen ancak hükümet ortağı ve Ulusal Yüksek Uzlaşma Konseyi Başkanı Abdullah Abdullah tarafından kabul edilmeyen barış müzakere heyeti listesi üzerinde de yeniden çalışmalar devam ediyor.
Barışa El Kaide engeli
Birleşmiş Milletler (BM) 1 Haziran’a yayınladığı yeni raporuna göre, El Kaide terör örgütü halihazırda Afganistan’ın 12 vilayetinde faaliyet gösteriyor.
Ülkenin Badahşan, Gazne, Helmand, Host, Kunar, Kunduz, Logar, Nangarhar, Nimruz, Nuristan, Paktiya ve Zabul vilayetlerinde faaliyet gösteren El Kaide üyelerinin sayısının 400 ile 600 arasında olduğu vurgulanan raporda, Taliban’ın hala El Kaide ile ilişkisinin bulunduğu kaydedildi.
Raporda, Taliban desteğini alan El Kaide örgütünün sessizce ülkede toprak kazanmak için faaliyet yürüttüğü belirtilirken bu ilişkinin devam etmesinin barış süreci için büyük bir engel olduğu belirtildi.
Taliban ile ABD arasında yapılan anlaşmada, Taliban’ın, El Kaide’nin de aralarında olduğu ABD’ye tehdit oluşturacak hiçbir şahıs, unsur veya yapının Afganistan’da bulunmasına izin vermeyeceği belirtilirken bu gruplarla iş birliği yapmayacağına da dikkati çekilmişti.
Taliban ile barış görüşmeleri süreci
Cumhurbaşkanı Eşref Gani yönetimindeki hükümet için büyük tehdit unsuru olan Taliban örgütü, ülkenin birçok bölgesinde hakimiyetini koruyor.
Afgan hükümeti Taliban ile barış görüşmelerine başlamak için defalarca girişimde bulunmuş ve bu amaçla Barış Konseyi kurmuştu.
Afganistan’ın eski Cumhurbaşkanı Hamid Karzai döneminde, Haziran 2013’te, hükümet ile Taliban arasındaki temasların Katar’ın başkenti Doha’da yapılması planlanıyordu. Ancak Taliban’ın müzakerelerin yürütüleceği ofise “Afganistan İslam Emirliği” yazan tabela ve sözde bayrağını asması üzerine Afgan hükümeti görüşmelerden çekilmişti. Ofis, bir ay geçtikten sonra kapanmış ve barış müzakereleri de askıya alınmıştı.
